Najkrócej mówiąc: historia narodzenia Jezusa znana jest dzięki dwóm Ewangeliom: wg św Mateusza i św. Łukasza. Obie Ewangelie opowiadają jednak zupełnie inną historię. W opinii badaczy obie historie są zmyślone i nie trzymają się podstawowych faktów historycznych.
Spośród 27 biblijnych ksiąg, czterech ewangelii, kilkunastu listów itd. tylko dwie Ewangelie wspominają o dzieciństwie Jezusa, a dokładniej o Jego narodzeniu. W dodatku obie te Ewangelie opowiadają inną historię, a ta, którą znamy z kultury popularnej, jest zbitką obu tych opowieści. Wyjaśnijmy też od razu, że świętego Mikołaja nie ma w żadnej z nich. O tym, skąd się wziął święty Mikołaj piszemy w innej Lekcji.
Przejrzyjmy obie opowieści. Mateusz pisze:
– Maria i Józef są po zaręczynach, gdy Maria odkrywa, że jest w ciąży.
– Józef chciał się z nią rozstać, ale we śnie nawiedza go anioł Pański, żeby go od tego odwieźć.
– Józef ożenił się z Maryją, ale nie współżył z nią do czasu narodzenia.
– To się działo za Heroda.
– Wtedy pojawili się magowie ze Wschodu idąc za gwiazdą, która przywiodła ich do Jerozolimy.
– Herod zwołał radę, a żydowscy uczeni powiedzieli mu, że Jezus zapewne urodził się w Betlejem.
– Herod wysłał więc magów do Betlejem na przeszpiegi.
– Gwiazda zaprowadziła magów do domu, gdzie urodziło się dziecko.
– We śnie zostali poinstruowani, żeby nie mówili nic Herodowi.
– Magowie wracają do swego kraju inną drogą.
– We śnie anioł każe Józefowi uciekać do Egiptu.
– Józef z rodziną uciekają do Egiptu.
– Herod się wkurzył i kazał pozabijać wszystkie dzieci w Betlejem i okolicy.
– Następnie Herod umarł, a anioł we śnie kazał Józefowi wracać.
– Józef wrócił, ale nie do Judei, bo się bał, tylko do Nazaretu w Galilei.
A jak opowiada o tym Łukasz?
– Opowieść Łukasza jest dużo dłuższa i zaczyna się od opowieści o niepłodnej Elżbiecie, która urodzi Jana Chrzciciela.
– Anioł nawiedza Zachariasza, żeby mu powiedzieć, że Elżbieta urodzi. Jednocześnie anioł odebrał Zachariaszowi głos (taka ciekawostka).
– Elżbieta ukrywała przez Zachariaszem, że zaszła w ciążę przez pięć miesięcy.
– Wtedy Bóg posłał anioła do Maryi, do Nazaret, żeby i jej ogłosił ciążę.
– Maryja nie rozumie, jak to się stanie, a anioł jej tłumaczy, że to Duch Święty ją zapłodni (zstąpi na ciebie a moc Najwyższego okryje cię jak obłok – bo dla Boga nie ma rzeczy niemożliwych).
– Maryja poszła do miasta Judy i odwiedziła Elżbietę, której dziecko radośnie poruszyło się w brzuchu.
– Maryja została u Elżbiety trzy miesiące.
– Elżbieta urodziła, a Zachariasz odzyskał mowę.
– Wtedy pojawia się zarządzenie cesarza Augusta, że każdy (w całym Imperium) ma wrócić do swojego miasta na spis podatkowy.
– Józef zabrał więc rodzinę i poszedł do Betlejem.
– Tam Maryja urodziła i położyła dziecko w żłobie.
– Anioł pojawił się pasterzom i kazał im iść zobaczyć dziecko.
– Osiem dni później Jezus zostaje obrzezany.
– Anioł kazał nazwać dziecko Jezus.
– Jezus jest pokazany w Świątyni w Jerozolimie, a jego rodzice zabijają kilka gołębi.
– Symeon rozpoznaje w Jezusie Mesjasza.
– Po wypełnieniu wszystkich przepisów żydowskiego prawa Józef i Maryja wracają do Nazaret.
Kup książkę już dziś i wesprzyj projekt:
Obaj Ewangeliści opowiadają różne historie.
U Mateusza anioł odwiedza Józefa, u Łukasza Maryję. U Mateusza nie ma historii Elżbiety. U Mateusza są magowie ze wschodu, mordowanie niewiniątek, ucieczka do Egiptu, powrót do Nazaretu z ominięciem Judei. Łukasz opowiada o narodzinach Jana Chrzciciela, który jest rówieśnikiem Jezusa i kumplem z brzucha, o spisie powszechnym, wyprawie do Betlejem, obrzezaniu, pasterzach (zamiast magów) i powrocie do domu.
Poważne problemy pojawiają się przy analizie tła historycznego. Łukasz twierdzi, że Jezus urodził się gdy August ogłosił spis podatkowy, kiedy Kwiryniusz był gubernatorem Syrii. Ale Mateusz twierdzi, że król Herod był królem w Jerozolimie. Problem polega jednak na tym, że Kwiryniusz objął rządy 10 lat po śmierci Heroda. Kiedy więc urodził się Jezus? Za Kwiryniusza czy za Heroda? W dodatku w kronikach historycznych nie ma żadnego zarządzenia o ogólnoświatowym spisie podatkowym w czasie urzędowanie Kwiryniusza. Jedyny taki spis w czasie rządów Kwiryniusza dotyczył tylko Judei, a nie Galilei, gdzie Jezus przebywał i odbył się w 6 wieku naszej ery. Spis dotyczący całego imperium został zarządzony dopiero przez Wespazjana w roku 74.
Jeśli iść za Mateuszem Jezus urodził się w roku -4 starej ery natomiast według Łukasza w roku +6 naszej ery.
Według Łukasza Józef musiał wracać do Betlejem, bo stamtąd wywodził się jego przodek Dawid – żyjący 1000 lat wcześniej. Czy wiesz, gdzie Twoi przodkowie mieszkali 1000 lat temu? Odpowiedź brzmi: wszędzie. Gdyby rzeczywiście pojawił się taki spis, który wszystkim ludziom w Imperium kazał wracać do miasta przodków, wywołałoby to kompletny chaos, który ktoś musiałby zrelacjonować.
Mateusz pisze, że rodzina Jezusa musiała uciekać przed Herodem, jako ludzie wyjęci spod prawa. Łukasz pisze, że zgodnie z prawem podążali do Betlejem.Malo tego – i tu pojawia się najpoważniejsza różnica: u Mateusza święta rodzina musiała uciekać przed Herodem rezydującym w Jerozolimie. U Łukasza jednak święta rodzina jedzie do Jerozolimy, by publicznie zaprezentować i obrzezać dziecko w Świątyni! Są przy tym pełni ostentacji – składają w ofierze gołębie, a święci ludzie wychwalają Jezusa jako Mesjasza.
U Mateusza do żłóbka podążają wysłani przez Heroda magowie. U Łukasza są to nasłani przez anioła żydowscy pasterze. To kto w końcu? U Mateusza mamy gwiazdę betlejemską, która prowadzi magów. U Łukasza jest to “światło z nieba”.
Poważna różnica między autorami dotyczy też tego, w jaki sposób obaj autorzy uzasadniają narodzenie Jezusa w Betlejem, choć pochodził on niby z Nazaretu. U Mateusza anioł każe Józefowi uciekać z rodziną do Egiptu. Później anioł każe im wrócić, ale Józef omija Judeę, gdzie jest Betlejem, i sunie do Galilei, gdzie jest Nazaret, żeby uniknąć spotkania z nowym królem w Jerozolimie, synem Heroda. U Łukasza jednak chodzi o spis podatkowy.
O co chodzi? Nie chodzi tu oczywiście o żadną relację historyczną, a o zapewnienie Jezusowi odpowiednich linii genealogicznych zgodnych z tym, jak każdy z autorów rozumie proroctwa Starego Testamentu.
Pamiętaj, że Twój komentarz może trafić do książki, więc przemyśl odpowiedź i podpisz się.